Σύνδεσμος Αποφοίτων Ιωνιδείου Σχολής Πειραιά

Γράφει ο Τάκης Μπενάς (απόφ.1942)

Ένα λεπτοκαμωμένο παιδί, της τελευταίας τάξης του σχολείου μας, στέκεται όρθιο μπροστά στο καζάνι με το κουρκούτι, το μαθητικό συσσίτιο του χειμώνα της πείνας, κάπου στις αρχές του 1942. Είναι της Επιτροπής του σχολείου μας, που είχε φτιάξει το «ΕΑΜ Νέων» για να εποπτεύει τη σωστή διανομή του.

Ήταν ο Σπύρος Ανδρεάδης, μαθητής της Ιωνιδείου Σχολής (Α’ Γυμνάσιο Πειραιά), συμμαθητής μου και συναγωνιστής στους ωραίους αγώνες που ξεκίναγαν τότε, από τα δεκάξι μας χρόνια, για να κρατήσουν ώς τα τώρα, ώς τις ύστατες στιγμές της ζωής μας.

Αξέχαστα χρόνια που στο διάβα τους για τον Σπύρο θα σήμαιναν πρώτα την ένταξή του στην ΟΚΝΕ και μετά στην ΕΠΟΝ του Πειραιά, με αποστολή ευθύνης τις οργανώσεις στο κέντρο της πόλης και στον Φοιτητικό Σύλλογο του Πειραιά, μέχρι το καλοκαίρι του 1944 που θα κληθεί ο Σπύρος να πληρώσει την πρώτη δόση των διωγμών κατά της Αντίστασης, με τη σύλληψή του από τους γερμανοντυμένους της Κατοχής και τον εγκλεισμό του στις φυλακές Χατζηκώστα.

Θα θυμάμαι πάντοτε ένα απομεσήμερο του Σεπτέμβρη του 1944, όταν, ειδοποιημένος με σημείωμα από την ηγεσία της ΕΠΟΝ Πειραιά, πηγαίνω στον λόφο του Άι – Γιώργη, στο Κερατσίνι, για να παραλάβω «τρία στελέχη της ΕΠΟΝ που αποφυλακίστηκαν σήμερα». Τους βρίσκω κάτω από ένα πεύκο να έχουν ανοίξει μια τσάντα του Ερυθρού Σταυρού και να τρώνε κάτι πρόχειρο. Είναι ο Σπύρος Ανδρεάδης, ο παλιός συμμαθητής μου, ο αδελφός του Γιώργος και ο πρόσφατα χαμένος της συντροφιάς μας, ο αξέχαστος Ντίνος Στεργίου.

Εντάσσονται και οι τρεις στις οργανώσεις των συνοικιών μας και ο Σπύρος αναλαμβάνει αμέσως την ευθύνη για τη δύσκολη συνοικία της Αγίας Σοφίας – Μανιάτικα Πειραιά.

Απελευθέρωση, Δεκεμβριανά, υποχώρηση, Βάρκιζα, επιστροφή στην Αθήνα: η κοινή διαδρομή μας, όπως και όλων των χιλιάδων αγωνιστών εκείνης της εποχής.

Ο Σπύρος, τώρα, στο Συμβούλιο της ΕΠΟΝ Πειραιά και ταυτόχρονα να διαπρέπει στο μεγάλο του πάθος, το μπάσκετ. Από την ομάδα του σχολείου μας έχει περάσει στον Ολυμπιακό Πειραιά και τώρα πια έχει αναδειχθεί αρχηγός της ομάδας που κατακτά το πρωτάθλημα και παράλληλα προπονητής της ομάδας μπάσκετ των κοριτσιών του Ολυμπιακού. Είναι τόση η επιτυχία και η εμπειρία του που θα κληθεί να μετάσχει στην Εθνική Ομάδα της Ελλάδας, ανεξάρτητα από το απαράδεκτο γεγονός ότι το μεταδεκεμβριανό κράτος των διαιρέσεων και των διωγμών θα του αρνηθεί το διαβατήριο και συνεπώς τη συμμετοχή του στους διεθνείς αγώνες του 1946 στην Κωνσταντινούπολη.

Άλλωστε, σε λίγο, ο επερχόμενος Εμφύλιος Πόλεμος θα μας κλείσει όλους στις φυλακές και στον απροσκύνητο Σπύρο θα του επιφυλάξει πρώτα μια πολύμηνη βασανιστική κράτηση στο κολαστήριο της Μακρονήσου και σε συνέχεια μια θανατική ποινή, αμέσως εκτελεστέα από το Έκτακτο Στρατοδικείο. Θα χρειαστεί μεγάλη μάχη, τρεχάματα, θυσίες, χρήματα από την οικογένειά του, για να σωθεί η ζωή του από τον άμεσο κίνδυνο. Έζησε, για να οδηγηθεί στα κάτεργα τότε της φυλακής της Κέρκυρας και να ζήσει από κοντά όλο το μαρτύριο των συνεχών εκτελέσεων των αγωνιστών που οδηγούνταν, σχεδόν κάθε μέρα, στο «Λαζαρέτο», στο νησάκι με τους πολυάριθμους τάφους.

Ο Σπύρος, ευαίσθητος άνθρωπος από τη φύση του, είχε βιώσει συναισθηματικά τη θυσία της ζωής των αγωνιστών της Εθνικής μας Αντίστασης. Δεν μπορούσε να ξεχάσει ποτέ τους αγωνιστές που πήγαν στο εκτελεστικό απόσπασμα. Γι’ αυτό και πρωτοστάτησε, με ιδιαίτερη αποτελεσματικότητα, στις προσπάθειες για την αποκατάσταση της μνήμης τους. Υπήρξε ο εμπνευστής και πρωτεργάτης για την ίδρυση του «Λαζαρέτο», του σωματείου των συγγενών των αγωνιστών που αρπάζονταν μέσα στη νύχτα από τα κελιά της Κέρκυρας, τα ματωμένα χρόνια 1947-1949, για να οδηγηθούν για θανατική εκτέλεση σ’ αυτό το κοντινό νησάκι του μαρτυρίου.

Ο Σπύρος πήγε πολλές φορές επιτόπου, ερεύνησε τον χώρο, βρήκε τους διάσπαρτους τάφους και τα οστά των νεκρών αγωνιστών, ανάκατα κάποιες φορές μέσα στη γη, και βάλθηκε να αποκαταστήσει τον εγκαταλειμμένο χώρο, να ονοματίσει τους νεκρούς και να τους αξιώσει με έναν προσωπικό τάφο. Πρόεδρος, για πολλά χρόνια, αυτού του λαμπρού σωματείου μνήμης της Εθνικής μας Αντίστασης, θα ηγείται του ετήσιου -κάθε Οκτώβριο- επιτόπιου προσκυνήματος που, με τη συνδρομή του Δήμου Κέρκυρας, συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Το ίδιο συγκινητικό ενδιαφέρον έδειξε και για τους αλησμόνητους συμμαθητές μας της Ιωνιδείου Σχολής που εκτελέστηκαν από τα γερμανικά βόλια της Κατοχής.

Μια πολύχρονη και κοπιαστική έρευνα που έκανε κυρίως ο ίδιος με την ενθάρρυνση του Συλλόγου των Αποφοίτων του σχολείου μας, υπό την εμπνευσμένη προεδρία του γνωστού Πειραιώτη Δημοσθένη Μπούκη και της Επιτροπής μας που συστήθηκε γι’ αυτόν τον σκοπό, μια έρευνα στα αρχεία και τα μαθητολόγια εκείνης της εποχής που αποκάλυψε τα ονόματα τουλάχιστον δέκα ηρωικών παιδιών που θυσίασαν τότε τη ζωή τους για τη λευτεριά της Ελλάδας.

Σήμερα, μια μεγάλη αναμνηστική πλάκα με τα ονόματά τους, χαραγμένα με χρυσά γράμματα, στέκεται εντοιχισμένη μέσα στη μεγάλη αίθουσα στην είσοδο της Σχολής, ενώ δίπλα της στήθηκε, λίγο αργότερα, η προτομή του καθηγητή μας, του μεγάλου αγωνιστή Γιώργη Κότσιρα, που τον σκότωσαν το 1944 οι συνεργάτες των Γερμανών.

Και οι δύο αυτές ενέργειες έχουν τη σφραγίδα της ακάματης φροντίδας του Σπύρου, αν και η άδικη προσβολή της υγείας του εκείνη τη χρονιά του στέρησε το αναμφισβήτητο δικαίωμα να είναι ο κεντρικός ομιλητής αυτών των εκδηλώσεων για να αντικατασταθεί από τον υπογράφοντα, που ήταν μέλος αυτής της επιτροπής και στενός συνεργάτης του Σπύρου Ανδρεάδη.

Ο Σπύρος ευτύχησε να έχει σύντροφο της ζωής του μια γυναίκα που πολύ την αγάπησε και τον αγάπησε, μια γυναίκα που προερχόταν από το πιο αγαπημένο του περιβάλλον: το μπάσκετ. Παντρεύτηκε την Έλλη που ήταν και αυτή στην πρωταθλήτρια ομάδα γυναικών του Ολυμπιακού.

Ατύχησε, όμως, στην τελευταία περίοδο της ζωής του, όταν μια βαριά καρδιοπάθεια εξελίχθηκε σε αλλεπάλληλες εγκεφαλικές προσβολές, με αποτέλεσμα να χάσει τη μιλιά του. Μια άδικη και οδυνηρή -για όλους μας- υπόθεση που τον συντρόφευε τα τελευταία χρόνια της ζωής του.

Εμείς θα τον θυμόμαστε πάντοτε νέο, ωραίο και ευθυτενή στα αθλητικά του νιάτα και γλυκό, σεμνό και συνετό άνθρωπο στα ύστερα αγωνιστικά του χρόνια.

Θα τον θυμόμαστε.

ΤΑΚΗΣ ΜΠΕΝΑΣ