Η Ηγεσία και η άσκηση της
Μιχάλης Γιαννουλέας (αποφ.70)
Με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου «Κάθε μέρα Ηγέτης», στην εκδήλωση του Συνδέσμου με θέμα «Η Ηγεσία στην Καθημερινότητα της Κρίσης», ο συναπόφοιτος συγγραφέας και γκουρού σε θέματα ηγεσίας Μιχάλης Γιαννουλέας μας ταξιδεύει στα βασικά στοιχεία της άσκησης ηγεσίας
H ηγεσία και η άσκησή της –η έννοιά της και το σύνολο των συμπεριφορών που τη συνθέτουν–, τα χαρακτηριστικά του ηγέτη και οι συνθήκες που συντελούν στην ανάδειξή του αποτελούν ένα από τα πιο ερευνημένα θέματα της κοινωνικής και της βιομηχανικής/οργανωτικής ψυχολογίας.
Στην εποχή μας, η ραγδαία αύξηση των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών, η πελατοκεντρική αντίληψη αλλά και η τεχνολογική και κοινωνική πρόοδος αυξάνουν την ανάγκη για περισσότερη ηγεσία.
Σήμερα ο επικεφαλής μάνατζερ χρειάζεται –εκτός από τις λεγόμενες «σκληρές δεξιότητες»– να διαθέτει επιπλέον ή και πρωτίστως «μαλακές δεξιότητες», και κατά συνέπεια την ικανότητα άσκησης ηγεσίας, για ΝΑ ΕΙΝΑΙ αποτελεσματικός μάνατζερ.
Ως αποτέλεσμα αυτής της ανάγκης, τα τελευταία χρόνια τα ράφια των βιβλιοπωλείων έχουν γεμίσει από βιβλία τα οποία αναφέρονται στην ηγεσία και στους ηγέτες. Οι άνθρωποι γοητεύονται από την ιδέα της ηγεσίας και αναζητούν πληροφορίες για το πώς θα γίνουν οι ίδιοι αποτελεσματικοί ηγέτες, ενώ και οι επιχειρήσεις αναζητούν ανθρώπους με ηγετικές ικανότητες, γιατί ένα τέτοιο άτομο θεωρείται ότι δίνει προστιθέμενη αξία σε έναν οργανισμό. Πολλά ακαδημαϊκά ιδρύματα σε όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου διαθέτουν προγράμματα σπουδών με αντικείμενο την ηγεσία.
Πρέπει όμως να σημειωθεί ότι μια επισκόπηση των μελετών για την ηγεσία καταδεικνύει την ποικιλία των θεωρητικών προσεγγίσεων που επιχειρούν να ερμηνεύσουν το φαινόμενο της ηγετικής διεργασίας. Ορισμένοι μελετητές μελετούν την ηγεσία στα πλαίσια χαρακτηριστικών, δεξιοτήτων ή και συμπεριφορών, ενώ άλλοι την προσεγγίζουν από πολιτική ή ανθρωπιστική άποψη. Άλλες μελέτες επιχειρούν να προσδιορίσουν το ηγετικό προφίλ και τον τρόπο με τον οποίο μπορεί κανείς να γίνει «ηγέτης».
Η ηγεσία έχει επίσης διερευνηθεί με τη χρήση ποιοτικών αλλά και ποσοτικών μεθόδων και σε πολλά επίπεδα, όπως είναι οι μικρές ομάδες, οι οργανισμοί, τα κόμματα κ.λπ. Αυτές οι μελέτες αποδίδουν μια πολύ πιο εξεζητημένη και σύνθετη «εικόνα» της διεργασίας της ηγεσίας συγκριτικά με την απλή παρουσίασή της σε πολλά δημοφιλή βιβλία.
Η ηγεσία, σε οποιοδήποτε επίπεδο ιεραρχίας και αν ασκείται, δεν είναι σίγουρα μια εύκολη υπόθεση, και δεν μπορεί εκ των προτέρων να χαρακτηριστεί ως καλή ή κακή. Αυτό εξαρτάται από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα και από τα μέσα που θα χρησιμοποιηθούν για να επηρεάσουν τα άτομα που θα επιδιώξουν και θα επιτύχουν αυτά τα αποτελέσματα.
Ουσιαστικά η άσκηση ηγεσίας προσβλέπει, σε πρώτο επίπεδο, στην αλλαγή της συμπεριφοράς των ατόμων και, σε δεύτερο επίπεδο, στην αλλαγή νοοτροπίας τους μέσω της επιρροής που θα ασκήσει ο ηγέτης.
Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι η ποιότητα της άσκησης ηγεσίας εξαρτάται από την αλληλεπίδραση των χαρακτηριστικών του ηγέτη, των δεξιοτήτων του όπως αυτές παρουσιάζονται μέσα από τη συμπεριφορά του, και της συγκεκριμένης κατάστασης στην οποία λαμβάνει χώρα η άσκηση ηγεσίας.
Η κατάκτηση των ηγετικών δεξιοτήτων δεν διαφέρει ουσιαστικά από την κατάκτηση άλλων δεξιοτήτων, όπως είναι, για παράδειγμα, η οδήγηση του αυτοκινήτου. Αρχικά μαθαίνουμε να οδηγούμε (γνώση), και όσο περισσότερα χιλιόμετρα διανύουμε (εξάσκηση), τόσο καλύτεροι οδηγοί γινόμαστε. Κατ’ αναλογία με την οδήγηση, όσο περισσότερο εξασκεί τις δεξιότητες ηγεσίας ο επικεφαλής μιας μονάδας, τόσο πιο πολύ αυξάνει το βαθμό επιρροής του, και τόσο πιο ουσιαστικός γίνεται στις διαπροσωπικές του σχέσεις με τους συνεργάτες, τους υφισταμένους, τους τρίτους.
Αποτέλεσμα: η βελτίωση της αποδοτικότητας της μονάδος στην οποία είναι επικεφαλής.
Μιχάλης Π. Γιαννουλέας
Εντεταλμένος Σύμβουλος – Γενικός Διευθυντής
ATExcelixi Α.Ε
Εκπαιδευτικό & Συνεδριακό Κέντρο – Εταιρεία Ομίλου ATEbank
